TORBA YASA NELER GETİRİYOR
Toplumun bir çok kesiminin beklediği ama özellikle maden işçileri tarafından beklenen -lsquo;torba yasa tasarısı' kanunlaştı. Başlangıçta sözde, sadece maden emekçileri, çalışma koşulları, ücretleri vb. düzenlemeleri içeren bir yasa olarak lanse edilen tasarı, gerek komisyonda, gerekse genel kurulda eklenen maddelerle, onlarca alana ilişkin düzenlemeyi içeren bir çuval yasaya dönüştü. Komisyona torba olarak giren yasa, deyim yerindeyse -lsquo;bir çuval yasa' olarak çıktı. Böylece, aslında, maden işçilerine ilişkin düzenlemelerin bir ölçüde tasarının vitrini olduğu da ortaya çıktı. Sendikamızın da komisyondaki görüşmeleri sırasında sosyal taraf olarak düzenlemelere ilişkin görüşlerini, önerilerini, eleştirilerini dile getirdiği yasa tasarısı TBMM genel kurulundan geçen haliyle sadece madencilik değil 45 farklı kanunda köklü değişiklik içeriyor.
Kamuoyunda Torba Kanunu olarak bilinen6552 Sayılı İş Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde KararnamelerdeDeğişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete'de 11 Eylül 2014 tarihindeyayımlanmıştır.
6552 sayılı Kanun'un Sendikamız üyeleri açısından öncelik ve önem arz eden maddelerine dair Sendikamızca yapılançalışmaaşağıdadır:
Kanun No.6552
Kabul Tarihi:10/9/2014
MADDE 2 -ndash;4857 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
'Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.'
(İşe iade davalarında dava koşulundan sayılan en az altı aylık kıdemi olma koşulu, yer altı işlerinde çalışan işçiler için aranmayacaktır. Bu düzenleme 11.09.2014 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.)
MADDE 4 -ndash;4857 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin sekizinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
'Bu Kanunun 42ncive 43 üncü maddelerinde sayılan h-acirc;ller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, bu Kanunun 42ncive 43 üncü maddelerinde sayılan h-acirc;llerde haftalık otuz altı saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir.'
(Yani yeraltında çalışan işçilere ancak olağanüstü hallerde ve zorunlu nedenlerle fazla çalışma yaptırılabilecektir. Bu düzenleme 01.01.2015 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girecektir.)
MADDE 5 -ndash;4857 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
'Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.'
(Bu düzenleme Kanunun yayım tarihi olan 11.09.2014 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olup, 11.09.2014 tarihinden itibaren hak edilen yıllık izinler için bu hüküm uygulanacaktır.)
MADDE 7 -ndash;4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
'Yer altı maden işlerinde çalışan işçiler için yer altındaki çalışma süresi; haftada en çok otuz altı saat olup günlük altı saatten fazla olamaz.'
(Bu düzenleme 01.01.2015 tarihinden geçerli olmak kaydıyla yürürlüğe girecek olup, Çalışma Bakanı tarafından yapılan açıklamada, bu maddenin uygulamasının nasıl olacağına dair yeni bir düzenleme yapılacağı belirtilmiştir.)
MADDE 9 -ndash;4/6/1985tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
'EK MADDE 9 -ndash; Bu Kanunun 2ncimaddesinde sayılan 4. Grup madenlerden 'Linyit' ve 'Taşkömürü' çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret miktarı 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi uyarınca belirlenen asgari ücretin iki katından az olamaz.'
[Bu madde 11.09.2014 tarihinden geçerli olmak kaydıyla yürürlüğe girecek olup, çıplak yevmiyesi asgari ücretin iki katından az olan yer altı linyit işletmesi işyerlerinde çalışan üyelerimizin yevmiyeleri, asgari ücretin iki katına çıkacaktır. Buna göre bugün geçerli olan günlük asgari ücret 37,80 TL olup, yer altı linyit işletmesi işyerlerinde çalışan üyelerimizin çıplak yevmiyesi bu rakamın iki katına 75,60(37,80x2=75,60) yükselecektir. Toplu iş sözleşmeleri ile kazanılmış haklardan olan her türlü sosyal haklar ile ikramiyeler bu hesaplamanın dışında olacaktır. Yani, işveren, üyelerimize; ikramiye, sosyal yardım, yakacak yardımı, giyim yardımı vb. ödemelerle beraber zaten ücretiniz asgari ücretin iki katını geçiyor diyerek, üyelerimizin asgari ücretin iki katının altında olan çıplak yevmiyelerini arttırmıyorum deme hakkına sahip olmayıp, asgari ücretin iki katının altında olan çıplak yevmiyeleri, asgari ücretin iki katına çıkarmak mecburiyetindedir. Bu hususta ilgili işverenlere toplu sözleşme servisimizce, gerekli yazılar yazılacak ve şubelerimiz bilgilendirilecektir.]
MADDE 20 -ndash;6356 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin birinci ve beşinci fıkralarında yer alan 'yüzde üçünün' ibareleri 'yüzde birinin'; 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan 'yüzde üçünden' ibaresi 'yüzde birinden', dördüncü fıkrasında yer alan 'yüzde üçünü' ibaresi 'yüzde birini' olarak değiştirilmiştir.
(11.09.2014 tarihinden başlamak kaydıyla, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olan sendikalar için işkolu barajı yüzde 1 olarak uygulanacaktır.)
MADDE 21 -ndash;6356 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
'EK MADDE 1 -ndash; 41 inci maddenin birinci ve beşinci fıkraları ile 43 üncü maddenin ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde bir üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olmayan işçi sendikaları için yüzde üç olarak uygulanır.'
(11.09.2014 tarihinden başlamak kaydıyla, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olan sendikalar için işkolu barajı yüzde 1 olarak uygulanacaktır.)
MADDE 41 -ndash;5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan '55' ibaresi '50' ve sekizinci fıkrasında yer alan 'mal-ucirc;l' ibaresi 'ağır engelli' şeklinde değiştirilmiştir.
(Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde ilk defa 1 Ekim 2008'den sonra çalışmaya başlayıp da en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar için yaş şartı 50 olarak uygulanır.)
MADDE 42 -ndash;5510 sayılı Kanunun 40ıncımaddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
'Tablonun (10) numaralı sırasında belirtilen sigortalıların, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmaz.'
(Bu düzenleme 11.09.2014 tarihinden geçerli olmak kaydıyla yürürlüğe girmiştir. Yani, Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde ilk defa 1 Ekim 2008'den sonra çalışmaya başlayan üyelerimizin her 360 günlük çalışmalarının karşılığı olarak prim ödeme gün sayılarına 180 gün ilave edilecek ve yer altı çalışmaları 1800 gün ve üzeri olan üyelerimizin her yıl için 180 gün üzerinden hesaplanan toplam fiili hizmet süresi zammına ilişkin süreleri de bu yasa ile 50 yaş olarak yürürlüğe giren emeklilik yaşından indirilecektir.)
MADDE 63 -ndash;5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
'GEÇİCİ MADDE 59 -ndash;13/5/2014tarihinde Manisa ilinin Soma ilçesinde meydana gelen maden kazası sonucunda ölen sigortalının; Kuruma olan her türlü borçları terkin edilir ve hak sahiplerine 32ncimaddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen şartlar aranmaksızın bu Kanun hükümlerine göre aylık bağlanır. Bu Kanunda öngörülen primlerin eksik olan kısmı Maliye Bakanlığınca Kuruma ödenir.
Ölen sigortalının anne ve babasına gelir ve aylık bağlanmasında, 34 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartları aranmaz.
Birinci fıkrada belirtilen nedenlerden dolayı ölen sigortalının eş ve çocuklarından birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişi 3713 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesindeki istihdama ilişkin hükümler ayrıca uygulanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığınca müştereken tespit edilir.'
(Bu madde Soma Faciasının yaşandığı 13 Mayıs 2014 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir. Sendikamız Toplu Sözleşme ve Hukuk Servisince 'Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı' ile yazışmalar yapılarak, bu maddenin uygulanmasının nasıl olacağına ilişkin yapılacak tespitleri talep edilerek ilgili şubelerimize bildirilecektir.)
MADDE 91 -ndash;15/5/1959tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir AfetlerDolayısiyleAlınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
'GEÇİCİ MADDE 24 -ndash; Diğer kanunlardaki sınırlamalara tabi olmaksızın, mülkiyeti; 13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa ili Soma ilçesinde meydana gelen maden kazasında hayatını kaybeden kişilerin mirasçılarına devredilmek üzere; gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından bedelsiz olarak yapılacak konutlar için ihtiyaç duyulan taşınmazlar Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca maliklerinden bağış, satın alma, kamulaştırma, devir ve temlik veya tahsis yolu ile edinilebilir.Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar ile bu Kanunun ek 10 uncu maddesi kapsamında olanlar d-acirc;hil orman sınırları dışına çıkarılmış ve çıkarılacak alanlarda bulunan taşınmazlardan aynı amaçla ihtiyaç duyulanlar ise Maliye Bakanlığınca adı geçen Başkanlığa tahsis edilir. Bu taşınmazlardan özelleştirme kapsamında olanlar için ayrıca Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı aranmaz.
Birinci fıkraya göre edinilen taşınmazların üzerine yapılan konutlar, adı geçen Başkanlık tarafından maden kazasında hayatını kaybeden kişilerin mirasçıları adına kura ile bedelsiz olarak tapuda devir ve tescil olunur. Bu konutlardan arta kalanlar Maliye Bakanlığınca genel hükümlere göre değerlendirilir.'
(Bu madde 11.09.2014 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Bu madde ile Soma kazasında hayatını kaybedenlerin mirasçılarına vaat edilen konutların verilmesi konusu düzenlenmiştir.)